La canzone Caruso

Το "Caruso" είναι ένα τραγούδι γραμμένο από τον τραγουδιστή-τραγουδοποιό Lucio Dalla το 1986. Είναι αφιερωμένο στην Enrico Caruso, έναν από τους πιο διάσημους Ιταλούς τενόρους.
Το τραγούδι αναφερέται στους πόνους και τις επιθυμίες ενός άντρα που πρόκειται να πεθάνει ενώ κοιτάζει στα μάτια του μια κοπέλα που ήταν πολύ αγαπητός σε αυτόν.

Αυτό το τραγούδι πιθανότατα περιγράφει τις τελευταίες ημέρες του Enrico Caruso στο Σορέντο. Ο Enrico Caruso είναι ένας λαμπρός σταθμός στην ιταλική Λυρική Όπερα και ήταν ένας από τους μεγαλύτερους και περιζήτητους τραγουδιστές κατά τα τέλη του 19ου αιώνα και τις αρχές του 20ου αιώνα. Έζησε μια πολύ δύσκολη και μάλλον δυστυχισμένη ζωή ενώ είχε πολλές προκλήσεις και προβλήματα με τις ιταλικές όπερες. Κέρδισε πιο πολύ φήμη και επιτυχία στις ΗΠΑ. Γεννήθηκε σε μια πολύ φτωχή οικογένεια στη Νάπολη. Είχε πολλές ερωτικές σχέσεις με εξέχουσες γυναίκες στις τέχνες του θεάματος ενώ ήταν ήδη παντρεμένος. Μια από τις ιστορίες της ζωής του ήταν με μια γυναίκα 20 χρόνια μικρότερη του μόλις λίγα χρόνια πριν πεθάνει. Μαζί της είχε μια κόρη που ονομάζεται Gloria, η οποία περιγράφεται από τον Lucio Dalla σε αυτό το τραγούδι.

Guardo negli occhi la ragazza quegli occhi verdi come il mare
Poi all'improvviso uscí una lacrima e lui credette di affogare
Te voglio bene assai ma tanto tanto bene sai



Το τραγούδι "Caruso" μπορεί να είναι τρόπος του Lucio Dalla να μας παρουσιασει τις τελευταίες ημέρες του Enrico. Αυτό που δεν είναι σαφές είναι αν μιλά για την κόρη του ή στη σύζυγό του, ενώ αυτός (Καρούζο) έλεγε, "Ti voglio bene assai ma tanto bene sai". Στα ιταλικά μπορεί να πει κανείς "Ti voglio bene" σε μια μητέρα, γιο, αδελφή, αλλά μπορε να το πει, επίσης, στον/η αγαπημένο/η του, όμως πρέπει κανείς να ξέρει ότι δεν έχει την ίδια σημασία με το "Ti amo", το οποίο μπορεί να ειπωθεί αποκλειστικά στο αγαπημένο του πρόσωπο, σύζυγος, φίλη, φίλο.
Συμφωνα με την συνέντευξη που είχε παραχωρήσει ο Lucio Dalla στην εφημερίδα Corriere della Sera, ο Caruso αναφερόταν σε μια μαθήτρια του με την οποία ήταν ερωτευμένος.


Versi
Qui dove il mare luccica
e tira forte il vento
su una vecchia terrazza davanti al golfo di Sorrento
un uomo abbraccia una ragazza
dopo che aveva pianto
poi si schiarisce la voce e ricomincia il canto:

Te voglio bene assai
ma tanto tanto bene sai
e' una catena ormai
che scioglie il sangue dint' e' vene sai...

Vide le luci in mezzo al mare
pensò alle notti la in America
ma erano solo le lampare
e la bianca scia di un'elica
sentì il dolore nella musica
si alzò dal Pianoforte
ma quando vide la luna uscire da una nuvola
gli sembrò più dolce anche la morte
Guardò negli occhi la ragazza
quegli occhi verdi come il mare
poi all'improvviso uscì una lacrima
e lui credette di affogare.

Te voglio bene assai
ma tanto tanto bene sai
e' una catena ormai
e scioglie il sangue dint'e vene sai...

La potenza della lirica
dove ogni dramma e' un falso
che con un po' di trucco e con la mimica
puoi diventare un altro
Ma due occhi che ti guardano
così vicini e veri
ti fanno scordare le parole
confondono i pensieri.

Così diventò tutto piccolo
anche le notti la in America
ti volti e vedi la tua vita
come la scia di un'elica.

Ah si, e' la vita che finisce
ma lui non ci pensò poi tanto
anzi si sentiva felice
e ricominciò il suo canto:

Te voglio bene assai
ma tanto tanto bene sai
e' una catena ormai
che scioglie il sangue dint'e vene sai...
Te voglio bene assai
ma tanto tanto bene sai
e' una catena ormai
che scioglie il sangue dint'e vene sai...

Μεταφραση
Εδώ που η θάλασσα λαμπυρίζει και ο άνεμος φυσά δυνατά
πάνω σε μια παλιά ταράτσα μπροστά στον κόλπο του Σορέντο
ένας άνδρας αγκαλιάζει μια κοπέλα, μετά αρχίζει να κλαίει
έπειτα καθαρίζει τη φωνή του και ξαναρχίζει το τραγούδι (να τραγουδά)
Σε αγαπώ πάρα πολύ
μα τόσο τόσο πολύ, ξέρεις
τώρα πια μια αλυσίδα
που λιώνει το αίμα μέσα στις φλέβες, ξέρεις.
Είδε το φως στη μέση της θάλασσας, σκέφτηκε τις νύχτες εκεί στην Αμερική
αλλά ήταν μόνο οι βάρκες και η άσπρη γραμμή ενός έλικα
ένιωσε τον πόνο στη μουσική και σηκώθηκε από το πιάνο
αλλά όταν είδε το φεγγάρι να έρχεται από ένα σύννεφο
ακόμη κι ο θάνατος φαινόταν γλυκός
κοίταξε στα μάτια του κοριτσιού εκείνα τα μάτια (που ήταν) πράσινα όπως η θάλασσα
έπειτα ξαφνικά ένα δάκρυ έτρεξε και πίστεψε ότι θα πνιγόταν.
Σε αγαπώ πάρα πολύ
μα τόσο τόσο πολύ, ξέρεις
τώρα πια μια αλυσίδα
που λιώνει το αίμα μέσα στις φλέβες, ξέρεις.
Δύναμη των στίχων όπου κάθε δράμα είναι ψεύτικο
που με λίγο μέικ απ και μίμηση μπορείς να γίνεις κάποιος άλλος
αλλά δυο μάτια που σε κοιτάνε τόσο κοντά και πραγματικά
σε κάνουν να ξεχνάς τα λόγια μπερδεύοντας τις σκέψεις
έτσι το καθετί γίνεται μικρό ακόμη κι οι νύχτες εκεί στην Αμερική
γυρνάς και κοιτάς τη ζωή σου σαν μια γραμμή ενός έλικα
αλλά, ναι, είναι η ζωή που τελειώνει αλλά δεν το σκέφτεται και πολύ
αντιθέτως ένιωθε πια ευτυχισμένος και ξανάρχισε το τραγούδι του.
Σε αγαπώ πάρα πολύ
μα τόσο τόσο πολύ, ξέρεις
τώρα πια μια αλυσίδα
που λιώνει το αίμα μέσα στις φλέβες, ξέρεις.

Από τον Lucio Dalla για το τραγούδι:

Acuti nell' incontro promosso dalla Fondazione «Corriere» sulla lingua italiana, il cantautore emiliano ha parlato del suo rapporto con la poesia
Dalla: «Scrissi la canzone su Caruso nell' albergo dove morì»

«Mi si ruppe la barca, ero tra Sorrento e Capri, mi ospitarono degli amici proprietari dell' albergo dove morì il grande tenore Enrico Caruso. Per tre giorni sentii raccontare la storia del maestro e di quella ragazzina a cui dava lezione di canto e di cui era innamorato. Mi raccontavano di come, in punto di morte, gli fosse tornata una voce così potente che anche i pescatori di lampare la udirono e tornarono nel porto per ascoltarla. Caruso è nata così». Raccontando l' origine di una delle sue canzoni più famose e amate, Lucio Dalla spiega il mistero della creazione dei testi. L' occasione è il quarto di una serie di incontri organizzati dalla Fondazione Corriere della Sera e dedicati alla lingua italiana. Ieri, al Teatro Studio di Milano, Dalla, fino a sabato in tournée allo Smeraldo, ha parlato di canzoni con Giovanni Lindo Ferretti, autore di un album intitolato Co.dex. e in passato leader di una formazione storica che prima si chiamava Cccp, poi Csi, e con il rapper italiano Frankie Hi-Nrg. Tre modi diversi di declinare la canzone italiana, accomunati da un' idea: scrivere non è come avviare la macchina, l' ispirazione è un mistero. E se le parole servono per esprimere dei concetti, l' ideologia è stata l' altra inevitabile declinazione dello scrivere testi di cui si è parlato soprattutto a proposito di Lindo Ferretti e dei suoi Cccp («Sono cresciuto a Reggio Emilia, nel cuore della provincia più filosovietica del mondo, il mio essere di sinistra è genetico, perché quello è l' orizzonte in cui sono nato»), ma anche nel caso di Frankie, espressione di un genere, il rap, nato nei ghetti neri americani che, anche se trasferito nel contesto italiano più soft, si porta dietro un significato di protesta e di ribellione. Ma è stato soprattutto il confine con la poesia il tema su cui più si è insistito anche se tutti hanno rifiutato, umilmente, l' accostamento («Però quando mi hanno invitato a un convegno degli zulù, come poeta italiano, ci sono andato», ha detto ridendo Lindo Ferretti). Un accostamento che anche Dalla, autore di un libro appena uscito da Rizzoli (Bella Lavita), ha cercato di ridimensionare ricordando la lunga e proficua collaborazione con un poeta come Roberto Roversi: «I veri poeti sono come i bastardi, tutti li accarezzano, ma nessuno li vuole in casa». Lavorare con Roversi, ha ricordato Dalla, è stato drammatico: «Da lui ho imparato tutto, a scrivere da solo le mie parole, ma sopra ogni altra casa l' emozione pura. Perché quello esprimeva Roversi nonostante volesse consegnare al pubblico italiano una canzone civile. Ogni volta che scrivo qualcosa vado da lui e mi basta il fuoco o la noia che vedo nei suoi occhi per capire se ho fatto bene o male». Cristina Taglietti
Taglietti Cristina
Pagina 37
(18 aprile 2002) - Corriere della Sera